Ceny oleju napędowego w ostatnich miesiącach przechodzą bardzo burzliwy okres. Po znacznym spadku do najniższych poziomów cenowych dekady, obecnie mamy do czynienia z najwyższymi cenami w historii. Kierowcy zaczynają się więc martwić o koszty transportu. Przyjrzymy się dziś sytuacji w Czechach i krajach sąsiednich, oraz podzielimy się kilkoma wskazówkami, jak zaoszczędzić na paliwie.
Po pierwsze, zróbmy trochę matematyki. Zapewne zauważyliście w ostatnich miesiącach, że oprócz cen benzyny i oleju napędowego, w górę poszły także ceny ropy naftowej i opodatkowanie paliwa.
Bliższa analiza pokazuje, że chociaż cena produktu końcowego w dużej mierze opiera się na koszcie ropy naftowej jako podstawowego surowca, to wiele innych aspektów znacznie podnosi cenę ostateczną.
Na początku może Cię czekać lekki szok. Cena ropy naftowej odpowiada za mniej niż połowę ostatecznej ceny paliwa. Jednocześnie jednak ropa naftowa jest głównym składnikiem, który wpływa na cenę produktu końcowego (a raczej jest składnikiem najmniej stabilnym cenowo i dlatego stale powoduje przesunięcia w cenie). Jeśli cena ropy naftowej wzrośnie, wkrótce wpłynie to na ceny, które widzimy na naszych lokalnych stacjach benzynowych. Jednak wzrost i spadek cen surowca nie przekłada się na ceny paliw w stosunku jeden do jednego. Wzrost cen paliw jest wolniejszy niż wzrost cen ropy naftowej. I odwrotnie, jeśli cena ropy naftowej spadnie o kilka procent, to cena finalnych produktów spadnie w stosunkowo mniejszym stopniu. Dzieje się tak dlatego, że niektóre z pozostałych elementów składających się na ostateczną cenę paliwa nie są zmienne, lecz stałe.
Na czym opiera się cena ropy? Jego cena jest ustalana przez rynki światowe. Niestety, wydobycie ropy naftowej nie ma charakteru czysto rynkowego, gdyż surowiec ten występuje w bardzo skoncentrowanych ilościach tylko w niektórych częściach świata. Kraje, które dosłownie tryskają ropą (kraje OPEC, tzw. kartel naftowy), celowo zwiększają lub zmniejszają wielkość wydobycia i w ten sposób praktycznie kontrolują światowe ceny ropy (ponieważ kontrolują stronę podażową rynku ropy). Jednakże cena ropy porusza się również w miarę wzrostu lub spadku popytu na surowce, a pewną rolę odgrywają w niej również światowe wydarzenia gospodarcze i polityczne.
Nie powinniśmy również pomijać wpływu kursów walut. Handel ropą odbywa się w dolarach amerykańskich, a biorąc pod uwagę, że w ostatnich miesiącach dolar znacznie umocnił się w stosunku do euro i korony, ten aspekt również ma wpływ na wzrost cen oleju napędowego na naszych stacjach benzynowych.
Kolejnym istotnym składnikiem ostatecznej ceny paliwa jest koszt produkcji. Rafinerie produkują benzynę lub olej napędowy (i oczywiście wiele innych produktów naftowych) z ropy naftowej. Produkcja ta wiąże się z kosztami, zarówno jeśli chodzi o płace, jak i wykorzystywaną technologię i energię. Oczywiście rafinerie nie wykonują tej czynności za darmo i doliczają do ropy marżę.
Ten składnik ceny produktów naftowych jest w dużej mierze stały, a jego udział w produkcie końcowym zmienia się zatem w czasie (gdy cena ropy spada, udział kosztów produkcji relatywnie rośnie i odwrotnie). Na ogół jednak stanowi on około 10% ceny końcowej.
Zarówno ropa naftowa, jak i gotowe paliwo muszą być przetransportowane do miejsca przerobu lub później do miejsca sprzedaży. Nie jest to oczywiście darmowe, więc koszty transportu również mają swoje odzwierciedlenie w ostatecznej cenie produktu. Jest to jednak zazwyczaj niewielka część ostatecznej ceny paliwa.
Oczywiście stacje benzynowe mają też koszty związane ze sprzedażą paliwa. Stacja benzynowa musi być zbudowana i utrzymywana. Kupno lub wynajem działek wzdłuż głównych tras drogowych z pewnością nie jest tanią sprawą. Ponadto stacje benzynowe muszą spełniać surowe przepisy, aby nie dochodziło do wycieków produktów naftowych do środowiska. Nie możemy też zapominać o kosztach pracy. I, oczywiście, sieci stacji benzynowych też nie są organizacjami non profit i dlatego doliczają marżę do paliwa.
Wyższymi marżami charakteryzują się zwykle stacje benzynowe w dużych miastach i przy autostradach. Są jednak także znane sieci, które utrzymują swoje marże - a więc i ceny benzyny i oleju napędowego - na celowo niskim poziomie. Ponieważ w Czechach (i nie tylko) jakość paliw jest ściśle kontrolowana, sprzedawane paliwa nie powinny być w żaden sposób szkodliwe dla pojazdów.
Pamiętaj jednak, że w Czechach możesz zatankować trzy rodzaje paliwa - bez dodatków, z dodatkami i premium. Poza składem, różnią się ceną o kilka koron. Czasami bardziej opłacalne może być sięgnięcie po droższe paliwa bez dodatków lub premium. Efektem jest niższe zużycie paliwa i niższe koszty na kilometr jazdy dzięki lepszej wydajności silnika.
Jest to po prostu strategia biznesowa. Dla konsumentów końcowych, karty lojalnościowe z danej sieci stacji benzynowych mogą pomóc zaoszczędzić cenne grosze, natomiast dla firm bardziej opłacalne może być korzystanie z biznesowych kart paliwowych.
Więcej o kartach paliwowych Eurowag
Zaskakująco istotną pozycję w ostatecznej cenie paliwa stanowią podatki, z których pierwszym i podstawowym jest akcyza. Jest ona stała i w Czechach wynosi około 10 koron za litr paliwa (w przypadku oleju napędowego jest to nieco mniej, a w przypadku benzyny nieco więcej). Konkretną kwotę i wyliczenia można znaleźć tutaj.
Akcyza różni się w zależności od kraju. Republika Czeska tymczasowo obniżyła akcyzę na benzynę i olej napędowy w połowie 2022 r., aby zapewnić ulgę obywatelom i przedsiębiorstwom w czasie rosnących cen. Państwo może sobie na to pozwolić, ponieważ paliwo jest opodatkowane po raz kolejny.
Drugim składnikiem ostatecznej ceny benzyny i oleju napędowego jest podatek VAT. W Czechach wynosi on obecnie 21%. Z cen, które widzimy na stacji benzynowej, akcyza i podatek od wartości dodanej stanowią obecnie około połowy ceny zarówno benzyny, jak i oleju napędowego!
Firmy i przedsiębiorcy, którzy są płatnikami VAT, mają tę przewagę, że mogą odliczać VAT od paliwa wykorzystywanego do celów służbowych, więc ta pozycja nie znajduje odzwierciedlenia w ich kosztach. Z drugiej strony rosną koszty administracyjne związane z procesem składania deklaracji VAT. Niektóre kraje całkowicie pozbyły się podatku VAT na paliwo, nawet dla konsumentów końcowych, w ramach tymczasowej strategii obniżania cen paliw.
Jeśli więc często tankujesz w swojej firmie, a firma nie jest płatnikiem VAT, zastanów się, czy nie będzie dla Ciebie korzystniej zostać płatnikiem VAT.
Więcej informacji na temat zwrotu podatku VAT
Wraz z wybuchem Covid-19 cena ropy spadła do rekordowo niskich poziomów. Krótko, miała miejsce paradoksalna sytuacja, w której dostawca był gotów zapłacić Ci za odbiór paliwa. Dotyczyło to jednak tylko odbiorców hurtowych.
W efekcie, cena paliwa w Czechach spadła do prawie 20 koron za litr. Potem jednak ceny wykonały ostry zwrot w przeciwnym kierunku. Globalna niestabilność gospodarcza i polityczna powoduje wzrost cen ropy naftowej i w 2022 roku na naszych stacjach benzynowych możemy zobaczyć ceny przekraczające rekordowe 50 koron za litr paliwa.
Czeski rząd zareagował na sytuację obniżając akcyzę od 1 czerwca 2022 do 30 września 2022, co powinno skutkować spadkiem ceny o około 1,50 CZK.
W kierunku zachodnim sytuacja jest mniej więcej podobna, a na paliwie nie można znacząco zaoszczędzić. Dotyczy to Niemiec, Austrii i innych krajów. Aktualny przegląd i porównanie cen oleju napędowego w poszczególnych krajach można znaleźć na przykład tutaj.
Niektóre kraje zareagowały na gwałtowny wzrost cen masowymi działaniami interwencyjnymi państwa. Na przykład Polska tymczasowo obniżyła podatek VAT, a Węgry ograniczyły ceny oleju napędowego. Są to jednak rozwiązania, które nie są trwałe w dłuższej perspektywie. Niemniej jednak możesz z nich skorzystać, jeśli mieszkasz w rejonach przygranicznych lub jeśli musisz podróżować przez te kraje. W takich sytuacjach sensowne jest zaplanowanie nie tylko trasy, ale także miejsca tankowania. Rozwiązania korporacyjne Eurowag mogą Państwu w tym pomóc.
Niestety, nie można oczekiwać, że w najbliższych miesiącach ceny w Czechach czy krajach sąsiednich znacząco spadną. Z tego powodu trzeba znaleźć inne sposoby na zmniejszenie kosztów transportu.
Z pozoru najprostszym sposobem wydaje się po prostu zaprzestanie jazdy. Jest to jednak opcja tylko dla krótkich podróży po mieście lub w miejscach z dobrym transportem publicznym. W większości przypadków, korzystanie z własnego pojazdu jest jednak nieuniknione. W takich przypadkach zalecana jest przede wszystkim bardziej rozważna jazda.
Jeśli lubisz ostrzejszą jazdę, przypuszczalnie możesz zmniejszyć zużycie paliwa o co najmniej 10%, jeżdżąc płynniej i z mniejszymi prędkościami. Najlepiej wybierać trasy szybkiego ruchu i jechać płynnie z prędkością około 100-120 km/h (dotyczy samochodów osobowych). Jednak ciężarówki lub autobusy mogą również zmniejszyć zużycie paliwa poprzez bardziej płynną jazdę.
Powinniśmy nawet pomyśleć o szczegółach. Nieprawidłowo użytkowane opony mogą powodować większe zużycie paliwa, niezależnie od tego, czy jest to niewłaściwy typ (np. używanie opon zimowych w lecie), czy też mają one nieprawidłowe ciśnienie. Jeśli opony nie są w najlepszym stanie, skutkuje to większym tarciem o nawierzchnię, co oznacza, że potrzebujesz więcej paliwa, aby utrzymać prędkość.
Mówiąc o tarciu, pamiętaj też o oporze powietrza. Boxy dachowe, bagażniki rowerowe i inne akcesoria znajdujące się na zewnątrz samochodu zakłócają aerodynamikę auta i mogą znacznie zwiększyć zużycie paliwa. Podobnie jest w przypadku przyczepy.
Postaraj się zmniejszyć masę samochodu. Czy przewozisz zbędny ładunek? Opróżnij bagażnik. Jeśli zazwyczaj nie jeździsz zbyt daleko od domu, możesz również usunąć koło zapasowe.
Zmniejszenie zużycia klimatyzacji (poprzez zainstalowanie osłon okiennych) lub wyłączenie wyświetlaczy infotainment podczas jazdy również może zaoszczędzić cenne ułamki litra na sto kilometrów. Inne luksusy, takie jak masaż i podgrzewane fotele, również zwiększają nieco zużycie paliwa, gdy są używane.
Na koniec warto aktywnie szukać tańszych stacji benzynowych i korzystać z ich programów lojalnościowych.
Jeśli prowadzisz firmę zajmującą się transportem towarowym lub publicznym transportem pasażerskim, Twoja flota powinna korzystać z profesjonalnych systemów zarządzania flotą. Mogą być one również wykorzystane do zarządzania flotą pojazdów osobowych. Telematyka na bieżąco monitoruje sposób użytkowania poszczególnych pojazdów, a także styl jazdy i aktualne zużycie paliwa.
Zmniejszaj wydatki dzięki systemowi telematycznemu
Dzięki połączeniu systemu z kartami paliwowymi, z wyprzedzeniem uzyskujemy informację o cenie paliwa i możliwość skorzystania z lepszych cen na stacjach benzynowych w całej Europie. W ostatecznym rozrachunku, rozwiązanie to, pozwala na zmniejszenie wydatków nawet o kilkadziesiąt procent.
System pozwala na monitorowanie danych poszczególnych pojazdów oraz aktywność pracowników. Dodatkowo możesz z góry określić, na której stacji benzynowej Twoi pracownicy będą zaopatrywać się w paliwo, dzięki czemu unikniesz sytuacji, w której wybiorą tę o wyższej cenie.
Właśnie dlatego we flotach firmowych system telematyczny jest obecnie najlepszym rozwiązaniem, pozwalającym na utrzymanie cen paliw pod kontrolą oraz złagodzenie wpływu ich ewentualnego wzrostu.
